ብሂለ አበው

…የነብያት ሀገራቸው ቤተልሄም ሆይ ደስ ይበልሽ ሁለተኛው አዳም ክርስቶስ ባንቺ ዘንድ ተወልዷልና። የቀድሞውን ሰው አዳምን ከምድር (ከሲዖል) ወደገነት ይመልሰው ዘንድ አዳም ሆይ መሬት ነበርክና ወደመሬት ትመለሳለህ ብሎ የፈረደበትንም የሞት ፍርድ ያጠፋለት ዘንድ፣ ብዙ ኃጢአት ባለችበት የእግዚአብሔር ፀጋ ትበዛለች። ቅድስት ሆይ ለምኝልን ።

ብሂለ አበው

“እርሱ ሰው የሆነው እኛን አማልክት ዘበጸጋ ያደርገን ዘንድ ነው፤ ከሴት፣ ከድንግል የተወለደው በስህተት ላይ የነበረውን ትውልዳችንን ያስቀርልንና ከዚያ ወዲህ የተቀደስን ዘሮች እና የመለኮታዊ ባሕርይ ተካፋዮች እንሆን ዘንድ ነው፡፡” ቅዱስ አትናቴዎስ ሐዋርያዊ

682views01:27

ብሂለ አበው

* ቅዱስ ባስልዮስ ዘቂሳርያ ስለ ጠፈር (ክፍል--- 12-)

ቅዱስ ባስልዮስ የአርጌንስን ትንታኔ በተወሰነ መጠን ባለመቀበል ማስተካከያ ሰጥቶበታል፡፡ ከላይ ያለው ውኃ ለቅዱሳን መናፍስት ምሳሌ መሆኑ፤ ከታች ያለው ውኃ ደግሞ የወደቁ መናፍስት ምሳሌ መባሉ፤ ምድራዊና ቁሳዊ የሆኑ ነገሮችን ርኵስ ብሎ ከሚፈርጀው ሐሳብ ጋር የተዛመደ ስለሆነ ትክክል አለመሆኑን ገልጿል፡-

“ከላይ ያሉት ውኆች አምላክን ያመሰግናሉ ቢባል ሕያዋን ስለሆኑ ነው ብለን አናስብ፤ ‹ሰማያት የእግዚአብሔርን ክብር ይናገራሉ› ስለተባለ ብቻ ሕያዋን ናቸው አያሰኝም፡፡ እንዲሁም ጠፈር የእጁን ሥራ ስለሚያመሰግን ሕያው ነው ልንል አንችልም፡፡ … ከዚህም ሌላ የእግዚአብሔርን ክብር የሚያመሰግኑት ከላይ የሆኑት ፍጡራን ብቻ አይደሉም፤ በጥልቁ ያሉ ፍጡራንም ቢሆኑ የእግዚአብሔርን ክብር የሚናገሩ ናቸው” መዝ. ፻፵፰፡፯/

ቅዱስ ባስልዮስ የስድስቱን ቀን ፍጥረት ተንትኖ ባስተማረበት አክሲማሮሱ ሌሎች ተጨማሪ ሐሳቦችንም በመስጠት የመጽሐፉን ሐሳብ በስፋት ተንትኗል፡፡ ስለጠፈር ሲያስተምር እንኳ ገና ከጅምሩ ‹‹ጠፈር ይሁን አለ›› የሚለውን ኃይለ ቃል ብቻ በማንሳት ጥያቄያዊ በሆነ ቅርጽ ሲተረጕም እንዲህ ይላል፡-

እግዚአብሔር እንዴት ነው የሚናገረው? ልክ እንደ እኛ ባለ የአነጋገር ዓይነት ነው? የነገሮች አስደማሚነት አእምሮውን ሊይዘውና ቀጥሎም በሐሳብ ደረጃ ሊያቅድ፣ ቀጥሎም ነገሮቹን በትክክል ለመግለጽ ተገቢነት ባላቸው ምልክቶች ሊገልጻቸው ይገባዋል? ሐሳቦቹን በድምፅ እንዲገልጻቸው ለእኛ እንዳሉን የመናገሪያ ሕዋሳትን ይጠቀማል? በልቡናው ተሰውረው የነበሩ ሐሳቦቹን በድምፅ ሲናገር ዐየራቱን እየመታ ያንቀሳቅሳል ማለት ነው?

"እንዲህ ብሎ ማሰብ ትክክል መሆኑ ቀርቶ ተራ ተረት አይሆንም? ነገሩን ለእውነተኛው ሃይማኖት በሚመጥን ትክክለኛ አቀራረብ ለመግለጽ ካስፈለገ ‹‹አለ›› የሚለው ቃል የእግዚአብሔርን በጎ ፈቃድና መለኮታዊ ዕውቀቱን የሚያመለክት ነው ብሎ መረዳት የተሻለ አይሆንም?

"ከዚያስ በላይ የእግዚአብሔር ቃል የተባለውን አንድያ ልጁን የሚጠቁም ነው ብንል የላቀ ትክክለኛነት አይኖረውም; በርግጥም ቅዱሳት መጻሕፍት “እግዚአብሔር አለ” እያሉ የገለጹልን ይህን አካላዊ ቃልን ነው፡፡ በዚህ መልክ መገለጹ እርሱ ዓለምን ለመፍጠር አስቦ እንዳልቀረ ፈቃዱን በቃሉ፣ በኃይሉ አማካኝነት ሠርቶ እንደፈጸመ ለማሳየት ነው፡፡ እኛም ይህን እውነት ለማወቅ በምናደርገው ጥረት ከርሱ ጋር ለመተዋወቅ ዕድል እናገኛለን፡፡ በዚህ መንፈሳዊ ምርምራችን ነው ቃሉ የሚሆን አንድያ ልጁን ወደ ማወቅ ደረጃ የምንደርሰው፡፡ (Hexaemeron, Homily III, 2)

እግዚአብሔር ግዙፋዊ አካል ስለሌለው ግዙፋን የሚናገሩትን ዓይነት ንግግር መናገር አያስፈልገውም፡፡ ድምፅ ለመሰማት የሚፈጠር ሲሆን፤ መስማትም ለድምፅ የተሠራ ነው፡፡ አየር፣ አንደበት፣ ጆሮና ወደ ስሜት ሕዋስ ድምፅን ተሸክሞ የሚያደርስ የነፋስ መስመር ሳይኖር፤ ቃላትን መናገር አስፈላጊ አይሆንም፡፡ በዚህ ኹኔታ ውስጥ የነፍስ ረቂቅ ሐሳብ ለመግባባት ብቻውን በቂ ነው፡፡

*


ዳግሚት ሰማይ

ዳግማዊ ሰማይ ተብሎ የተጠቀሰው ጠፈር በመንፈሳዊው ትርጕም የሰውን ተፈጥሮ እንዴት እንደሚመስል ቀደም ሲል አይተናል፡፡ ሊቃውንተ ቤተ ክርስቲያን ከዚህም በላይ ይህ ጠፈር ዳግሚት ሰማይ (ኹለተኛይቱ ሰማይ) ለምትባለው ለአምላክ እናት ምሳሌ አድርገው ገልጸውታል፡፡ ከዚህም ውስጥ ቅዱስ ኤፍሬም ሶርያዊ እንዲህ ሲል እናገኘዋለን:-

"ኮንኪ ዳግሚተ ሰማይ ዲበ ምድር ኦ ወላዲተ አምላክ ዘእንበለ ርኵስ ሠረቀ ለነ እምኔኪ ፀሐየ ጽድቅ (አምላክን ያለ መለወጥ የወለድሽው ሆይ! የምድር ሁለተኛ ሰማይን ሆንሽ፤ እውነተኛ ፀሐይ ካንቺ ወጥቶልናልና)" (የቅዳሜ ውዳሴ ማርያም)

ኢትዮጵያዊው ሊቅ ደግሞ "ኦ ሰማይ ዳግሚት ዘወለደቶ ለጸሐየ ጽድቅ ዘውእቱ ብርሃነ ቅዱሳን ዘሰደዶ ለጽልመት (ጨለማን ያሳደደውን የቅዱሳን ብርሃን የሚሆን የእውነት ፀሐይን የወለደችው ሁለተኛይቱ ሰማይ ሆይ!)" ይላል፡፡ (አባ ጊዮርጊስ ዘጋስጫ፣ አርጋኖን ዘረቡዕ)